عسل؛داروخانهای برای تمام دردها
نام های دیگر عسل: نوش، انگبین، شهد
تعریف: عسل مایع کم و بیش غلیظ، شربت مانند و شیرینی است که به وسیلهی زنبوران عسل از راه جمعآوری نوش گلها در کندو به ثمر میرسد. عسل از جمله مواد خوراکی است که منافع بسیاری برای آن ذکر کردهاند.
عسل در قرآن و روایات:
وَ اوحی رَبُّکَ الی النَّحلِ أن إتّخِذِی مِن الجِبالِ بُیُوتا و مِن الشَّجَرِ و مَمّا یَعرشُونَ ثُمَّ کُلی من کُلِّ الثَّمراتِ فأسُلِکی سُبُلَ رَبِّکَ ذُلَلاً یَخرُجُ مِن بُطونِها شرابٌ مُختَلِفٌ ألوانُهُ فیهِ شِفاءً للِنّاسِ إنَّ فی ذلکَ لَآیهً لِقومٍ یَتفکّروُنَ ( آیه ۶۸ و ۶۹ سوره نحل)
«و خدا به زنبورعسل وحی نمود کـه: از کوهها، درختان و از کندوهایی که مردم درست میکنند برای خود آشيانه بگير. بعد، ازهر ثمری بخور و بعد (در بازگشت) مسيرهای مشخص شده پروردگار خود را دنبال کن (يا مسيرهای ساده شده پروردگار خود را دنبال کن). از شکمهای آن نوشيدنی با رنگهای گوناگون در میآيد و در آن مداوایی برای مردم وجود دارد. در اين رابطه برای افراد انديشمند نشانهای وجود دارد.
روایات زیر از پیامبر اکرم اسلام(ص) دربارهی منافع و فواید عسل ذکر شده است.
*عسل درمان است.
*با دو چیز، خود را درمان کنید: عسل و قرآن.
* براى زنى که تازه زاییده است، درمانى همانند خرما نیست و براى کسى که مریض است، درمانى همانند عسل نیست.
* خداوند، برکت را در عسل قرار داده است. درمان دردها در آن است و هفتاد پیامبر براى آن طلب برکت از خداوند کردهاند.
* فرد بیمار، به هیچ چیزى بهتر از نوشیدن عسل، مداوا نمىشود.
* عسل، شفاى هر دردى است و هیچ دردى در آن نیست، بلغم را کم مىکند و دل را جلا مىدهد.
* خوردن عسل به همراه خواندن قرآن و جویدن کُندر، بلغم را از بین مىبرد.
* عسل، نوشیدنى خوبى است؛ قلب را محافظت مىکند و کینه را از بین مىبرد.
* عسل درمانى است که باد بدن و تب را از بین مىبرد.
* درمان در نیشتر حجامتگر است و نوشیدن عسل .
* اگر در این داروهایتان خیرى باشد، در نوشیدن عسل و نیشتر حجامتگر و داغ آتش است ؛ البته من داغ کردن را دوست ندارم و امت خود را از داغ کردن ، باز مىدارم .
عامر بن مالک مى گوید: به خاطر تبى که داشتم ، شخصى را نزد پیامبر فرستادم و از ایشان دارویى خواستم . پیامبر برایم ظرفى عسل فرستاد.
امام کاظم (ع)نیز دربارهی شفابخشی عسل میفرماید: عسل، شفاى هر درد است؛ البته اگر آن را از موم جدا کنى .
عامر بن طفیل، به عنوان پیشکش، اسبى براى پیامبر فرستاد و به ایشان نوشت :در بدنم دبیله به وجود آمده است. برایم دارویى بفرست، از آنجایى که عامر هنوز مسلمان نشده بود، پیامبر اسبش را برگرداند، اما مشکى از عسل برایش فرستاد و فرمود: با این درمان کن.
از امام باقر (ع)نقل است: پزشکى عرب، در هفت چیز است : نیشتر حجامتگر، شیاف حمام، دارو در بینى ریختن، استفراغ کردن، نوشیدن عسل و داغ کردن و چه بسا نوره هم بر آنها اضافه شود.
امام کاظم (ع)نیز میفرماید: مردم به چیزى بهتر از کشیدن خون و خوردن عسل مداوا نمى شوند.
از امام رضا (ع)نیز نقل کردهاند: درمان هر دردى در عسل است. اگر در حالت ناشتا، یک انگشت از آن خورده شود، بلغم را قطع مىکند، صفرا را مىبُرد، از سودا جلوگیرى مىکند، کند ذهنى را از بین مىبرد و اگر همراه با کندر خورده شود، حافظه را قوى مىکند.
هر کسى مىخواهد در زمستان از سرماخوردگى ایمن شود، هر روز سه لقمه عسل همراه با موم بخورد.
چند روز به طور مرتب ، از امام هادى (ع) در مورد درمان تب سوال مىشد. حضرت فرمود: مقدارى عسل و سیاه دانه را با هم مخلوط کنید و هر روز، سه انگشت از آن بخورید. هردوى اینها مبارک هستند و تب را ریشهکن مىکنند.
امام هادى (ع)در همین رابطه میفرماید: بهترین چیز براى تبى که دو روز در میان مىگیرد و رها مىسازد، این است که در روز تب، فالودهی عسلى که زعفران زیادى دارد، خورده شود و آن روز، چیز دیگرى خورده نشود.
نظر حکما در مورد عسل:
جالینوس میگوید:هیچ چیز بهتر از عسل نیست در نفع از برای بدن و علاج اکثر امراض.
به گفتهی ابنسینا عسل، بخاری است که از زمین بالا میرود و در فضا پخته گردد و شبنم مانند، پرمایه میشود و فرود آید و بر برگ گل و غیره نشیند و انگبین بهوجود آورد. گاهی انگبینی شود که ما آن را عسل گوییم و گاهی شبنم که بر درخت و سنگ نشیند و گزانگبین حاصل میشود. گزانگبین، آن قسمت از این شبنم بند آمده است که مردم میبینند و میچینند، اما آن قسمتی که بسیار لطیف و نادیدنی است قسمت و نصیب زنبور است که از آن عسل میسازد.
عسلِ بسیار خوب آن است که کاملاً شیرینمزه، خوشبوی و بویش مایل به بوی تندمزه، رنگش به سرخی بزند، پرمایه باشد نه رقیق. چنان به هم متصل باشد که در حال ریزش از هم نگسلد. نسبت به فصلها، عسل بهاری از تابستانی بهتر است. عسل، زداینده است، دهانهی رگها را باز میکند، رطوبتها را از بین میبرد، رطوبتها را از ژرفای بدن بیرون میکشد، لکههای سیاه چهره را حتی اگر کهنه باشد از بین میبرد، زخمهای تازه را به هم آرد، نم چشم را از بین میبرد، اشتها برانگیزد، توانبخش معده است، عسل پخته بسیار تغذیه دهنده و پادزهر افیونخوردگی و نیش حشرات موذی، سگ هار و قارچ سمّی است. کسی که سم خورده عسل بخورد قی میکند و اثر سم خنثی میشود.
بهترین نوع عسل از دیدگاه طب سنتی، عسلی سرخ رنگ، شفاف، غلیظ، خوشبو و خوش طعم است که وقتی آن را با انگشت برمی دارید، تار ببندد.
در طب سنتی، اعتقاد بر این است که مصرف عسل با طبیعت گرم و تری که دارد،میتواند رطوبتها را از عمق بدن دفع کند. ضمن اینکه این خوراکی بسیار مغذی برای درمان و پیشگیری از انسداد عروق، سنگهای کلیه و کیسهی صفرا و همچنین بیماریهای مربوط به مجاری ادراری هم بسیار مفید است.
عسل، معده و دستگاه گوارش را تقویت میکند و نقش چشمگیری در درمان زخمهای گوارشی دارد. در مطالعهای در سال ۲۰۱۲ در پاکستان مشخص شد که تأثیر عسل در درمان زخم معده در موشها با سایمتیدین برابری میکند.
شست وشوی دهان با آب و عسل را راهی برای رفع زخمهای دهانی عنوان کردهاند؛ به خصوص برای کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
این خوراکی شیرین میتواند محرک اشتها برای بچهها و افراد بدغذا باشد. افراد مبتلا به زخمهای دهانی و لوزهای هم میتوانند با غرغره کردن آب و عسل، هرچه سریعتر از شر این زخمها خلاص شوند.
از طرف دیگر، شستن دهان و لثهها با مخلوطی از سرکه و عسل میتواند باعث تقویت لثهها و درمان سریعتر بیماریهای لثهای شود.
همین مخلوط سرکه و عسل، نقش چشمگیری در برطرف کردن جرمهای دندانی هم دارد.
عسل با درمان زخمهای گوارشی، جلوی خونریزیهای دستگاه گوارش را هم میگیرد و مصرف آن میتواند در درمان سرفه و گلودرد موثر باشد.
عسل حامل داروست و این قابلیت را دارد که دارو یا تاثیر گیاهان دارویی مختلف را در بدن حمل کند و به محلی که این دارو می خواهد اثر گذارد، ببرد و همچنین تاثیرگذاری بهتر دارو را تشدید میکند و به عنوان کمککننده محسوب میشود.
آشامیدن عسل همراه با روغنها مثل روغن گل سرخ میتواند به عنوان مادهای ضدسرفه استفاده شود و به سالم ماندن ریههای انسان کمک میکند.
افرادی که دچار رنگین شدن پوست میشوند (مثلاً پوستشان قهوهای تیره میشود) میتوانند برای شفاف شدن پوست خود ترکیبات عسل را مصرف کنند.
عسل تقویتکنندهی سیستم گوارش و اشتهاآور است و به عنوان ضد«هلیکوباکتر پیلوری» یا میکروب معده، شناخته میشود و نقش آن در درمان زخم معده بسیار موثر است.
مالیدن سرکه همراه با عسل به قوت لثهها و دندانها سفیدی دندان و به رفع جرم آنها کمک میکند.
ترکیب کمی عسل با نمک برای رفع کبودی ناشی از ضربه کمککننده است.
گذاشتن عسل روی زخم برای بهبود سریع زخم مفید است، همچنین مانع بروز میکروب روی زخم میشود.
طی مطالعهای در سال ۲۰۱۲ مشخص شد که تأثیرمصرف آب و عسل در رفع سرفهی کودکان بهتر از شربت دیفنهیدرامین است.
برگرفته از سایت مجله نیک و نو