درمان مشکلات گوارشی با فراسیون

 
نام‌ها:
نام فارسی: فراسیون، گندنای کوهی

نام علمی: Horehound

نام انگلیسی:Lamiaceae

نام سنتی: فراسیون

نام‌های دیگر:

White Horehound, Marvel, Marrubium, Houndsbane

معرفی:
گل و میوه: گل‌ها کوچک، سفید رنگ، به طول ۵ تا ۷ میلی‌متر، ۲ لبی و بدون پایک بوده، کاسه گل لوله‌ای، نمدی سفید، دارای ۱۰ دندانه درفشی است که رأس آن‌ها به صورت عصایی به عقب برگشته است. جام گل سفید رنگ و کرک دار می‌باشد. میوه ۴ فندقه تخم مرغی، به طول ۱/۵ تا ۲ میلی‌متر، مثلثی نوک کند، صاف، خاکستری – قهوه‌ای با لکه‌های مرمری تیره‌تر و یا قهوه‌ای روشن است.

برگ‌ها، ساقه و ریشه: گیاهی علفی، چند ساله با ریشه دوکی چند سر و دارای بن ساقه غالباً چوبی می‌باشد. ساقه‌ها افراشته، منشعب، دارای ۴ گوشه کند، به ارتفاع ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بوده، ضخامت آن‌ها در قاعده به ۷ میلی‌متر می‌رسد. برگ‌ها متقابل، نمدی، دمبرگ دار، مدور، چروکیده و دارای حاشیه‌ای با دندانه‌های نامنظم و رگه‌های مشخص در سطح تحتانی خود می‌باشند.

ویژگی‌ها: برگ‌ها هنگام له کردن دارای بوی تیز بوده، شیره‌ای با بوی مشک مانند و مزه تلخ و سوزان دارند.

طبع:
گرم و خشک در درجه دوم.

رویشگاه:
این گیاه در مناطق مدیترانه‌ای و آسیای مرکزی به صورت بومی می‌باشد و در اروپای مرکزی نیز استقرار یافته است. گیاه مزبور به آمریکا، آفریقای جنوبی و استرالیا وارد شده است.

پراکنش در ایران: گلستان (گنبد کاووس، گرگان، تنگراه)، مازندران (آمل، بابلسر، قمرود، پایین، ساری، کجور، هزار جریب، چالوس، تخت سلیمان، رودبارک)، آذربایجان (مهاباد، ماکو، ارومیه)، کردستان (سردشت) کرمان (جبال بارز)، خراسان (بین مشهد و قوچان، باجگیران، بجنورد)، تهران (تهران)، قزوین (کرج)، سمنان (دامغان، بین شاهرود و سبزوار، شاهرود)

فرآورده‌ها:
گیاه گلدار از خرداد تا شهریور جمع‌آوری می‌شود. روش سریع خشک کردن توصیه می‌شود.

برای تهیه دم‌کرده می‌بایست آب جوش را به ۱ تا  ۲ گرم از گیاه افزود، پس از ۱۰ دقیقه آن را صاف کرد. عصاره مایع گیاه نیز به صورت محلول (یک به یک) با اتانول ۲۰ درصد تهیه می‌شود.

مقدار مصرف: مقدار متوسط مصرف روزانه گیاه، ۴/۵ گرم گیاه یا ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر از عصاره تازه آن است. در صورت مصرف دم‌کرده گیاه می‌بایست ۱ تا ۲ گرم آن تا ۳ بار در روز استفاده می‌شود. مقدار مصرف عصاره مایع نیز ۲ تا ۴ میلی‌لیتر، ۳ بار در روز است.

بخش‌های دارویی:
انشعابات گلدار خشک شده، بخش‌های هوایی  گلدار و تازه، گیاه کامل.

موارد مصرف و اثرات درمانی فراسیون
مشکلات گوارشی.
بی‌اشتهایی.
از گیاه فراسیون برای درمان سوءهاضمه، بی‌اشتهایی، نفخ و باد شکم، و همچنین نزله تنفسی استفاده می‌گردد. در طب سنتی گیاه مزبور به صورت خوراکی برای درمان برونشیت حاد و مزمن، سیاه‌سرفه، آسم، سل، نزله ریوی، عفونت‌های تنفسی، اسهال، یرقان، بی بنیگی، قاعدگی دردناک و مقادیر زیاد آن به عنوان مسهل تجویز می‌گردد. همچنین به صورت موضعی برای درمان صدمات پوستی، زخم‌ها و جراحات و به عنوان غرغره برای درمان عفونت‌های دهان و گلو به کار برده می‌شود.

طب سنتی اسلام و ایران:
پاک کننده سینه و ریه.
گشاینده گرفتگی‌های کبد و طحال.
مدر و قاعده آور.
سرمه کردن عصاره آن موجب افزایش قدرت بینایی می‌گردد.
استنشاق عصاره مذکور از راه بینی در درمان یرقان مؤثر است.
ریختن آن در گوش‌دردهای کهنه عضو مذکور را مرتفع می‌سازد.
همچنین اثر ضد دندان‌درد نیز دارد.
قاعده آور، پاک کننده رحم و برطرف کننده انسداد کلیوی است.
طب هومئوپاتی:
در طب هومئوپاتی از گیاه فراسیون برای درمان التهاب مجاری تنفسی استفاده می‌گردد.
موارد منع مصرف:
استفاده از این گیاه در هنگام بارداری ممنوع است.

منبع:
کتاب مرجع گیاهان داروئی (جلد اول)

تألیف و ترجمه دکتر احمد امامی، دکتر شیرین فصیحی و دکتر ایرج مهرگان

برگرفته از سایت مفید طب