کبر، گیاهی ضد سودا

گیاهان مختلفی در طبیعت، خواص درمانی دارند و برای بهبود بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شوند. کبر نیز جزو این گیاهان پر فایده است که خواص مفید فراوانی دارد و می‌توان از آن استفاده‌ی دارویی کرد. این گیاه در طب کهن یونان باستان و عرب کاربرد داشته و حکمای طب سنتی ایران نیز از ریشه‌ی آن برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده کرده‌اند.

گیاه‌شناسی

کبر، درختچه‌ای خاردار و پر شاخ و برگ است که روی زمین گسترده شده و برگ‌های باریک، به رنگ سبز روشن و گل‌هایی به رنگ سفید و بسیار معطر دارد که وسط آن مانند مو است. میوه‌ی آن به شکل و اندازه‌ی بلوط، سبز رنگ با خطوط موازی زرد کمرنگ و داخل آن قرمز و پر از دانه‌های کوچک و لزج است.

گیاه کبر ظاهری کوچک، اما ریشه‌ی بسیار محکم و طولانی با پوست ضخیم دارد که اغلب پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می‌شود. این گیاه را خیار کبر یا خاویار سبز نیز می‌نامند و می‌تواند تا سی سال عمر کند.

محل رویش

کبر گیاهی بومی مدیترانه است که در آب و هوای مرطوب و گرم کشورهای قبرس، ایتالیا، یونان، آفریقای شمالی و برخی مناطق آسیا می‌روید. این گیاه در ایران، در استان ایلام (به اسم محلی یاردون)، پارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد، کرمان و جنوب استان کرمان یافت می‌شود. در جنوب غرب استان فارس، یکی از مرغوب‌ترین نوع میوه‌های این گیاه (که به آن لیجین یا لگجی گفته می‌شود) به دست می‌آید و وارد بازارهای شهرستان‌های همسایه به ویژه کازرون می‌شود. کبر در استان کرمان با نام دک و دهک شناخته می‌شود. میوه‌ی رسیده‌ی گیاه معمولا خام مصرف می‌شود و گاهی نیز از آن ترشی درست می‌کنند.

خواص درمانی

* شیخ الرئیس بوعلی سینا گفته است؛ گیاه کبر، سپرز (طحال) را از ماده‌ی سودایی پاک می‌کند و بدن را سلامتی می‌بخشد.

* بازکننده‌ی گرفتگی‌های طحال و جزو بهترین داروهای گیاهی برای درمان اختلالات کبدی است.

* پوست این گیاه، مزه‌ی تند و گس و اثر آرام‌بخش، نرم کننده و معرق دارد.

* سرفه‌های شدید و حملات آسم را آرام می‌کند.

* انگل‌های روده‌ای را دفع می‌کند.

* در درمان دانه‌های پوستی سودمند است.

* پرورده‌ی کبر با سرکه و عسل، دافع و خارج‌کننده‌ی سموم بدن و مدر سوداست.

* ریشه‌ی کبر برای بهبود فلج و برخی بیماری‌های سیستم عصبی ناشی از افزایش سردی و رطوبت، نافع است.

* ‌ترکیب کبر با سنبل الطیب، اسطوخودوس و عسل، تحلیل برنده و خارج کننده‌ی ترشحات لزج سینه است.

* ضد بلغم و برای دردهای مفصلی و سیاتیک به شکل خوراکی و ضماد مفید است.

* ترشح ادرار و حیض را زیاد می‌کند و برای بازشدن خون قاعدگی موثر است.

* از میوه‌ی این گیاه، ترشی خوشمزه‌ای به دست می‌آید که اشتهاآور است.

* گل کبر بسیار معطر و به شدت خوشبوست و در صنعت عطرسازی کاربرد دارد.

* اگر سرکه و عسل در هم آمیخته شود، پادزهری قوی برای بیشتر مسمومیت‌هاست.

* گیاه کبر، کبد را تقویت می‌کند و درد دندان را تسکین می‌دهد.

* برای درمان بواسیر و شست‌وشوی روده‌ها به کار می‌رود.

* جوانه‌های ناشکفته‌ی گل آن، اثر نیرودهنده دارد و برای بیماری نقرس مفید است.

* میوه‌ی کال گیاه، خاصیت ضد روماتیسمی دارد.

ترشی کبر

ابتدا مقداری از گیاه را بشویید، دم آن را بگیرید و در آب جوشیده و سرد شده بریزید. اجازه دهید پنج تا شش روز در آب و نمک بماند، البته باید هر روز آب را عوض کرده و در یخچال از آن نگهداری کنید. سپس گیاه را از آب و نمک خارج کنید و با آب تازه روی حرارت بگذارید. وقتی به جوش آمد، آب آن را دور بریزید. یک بار دیگر این کار را تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود. دقت کنید زیاد نجوشد، چون ترشی شما نرم می‌شود.

کبر را بعد از جوشیدن، روی صافی بریزید تا آبش برود. یک ساعت صبر کنید و گیاه را در شیشه‌ی مخصوص ترشی ریخته و روی آن سرکه بریزید و کمی نمک اضافه کنید. در ظرف را محکم ببندید و آن را در جای خنک نگهداری کنید. بعد از یک ماه ترشی آماده است.

برگرفته از سایت مجله نیک و نو