سماق، آنتی‌اکسیدان گیاهی
گیاه‌شناسی
سماق که در زبان فارسی سماک گفته می‌شود، درختچه‌‌ای کوهستانی است که میوه‌ه‌ی خوشه‌ای به رنگ قرمز و قهوه‌ای دارد و طعم آن کمی ترش است. میوهی سماق پس از کوبیدن به عنوان چاشنی همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده می‌شود.
درختچه‌ی سماق اغلب در مناطق مدیترانه، جنوب ایتالیا و ایران در شمیران، تفرش، خراسان، قم، محلات، شیراز، رودبار و تبریز می‌روید. در یونان باستان از چوب سماق برای رنگ‌آمیزی پارچه‌های پشمی و در ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می‌شده است. گردی كه روی میوهی سماق مینشیند و به آن خاك سماق میگویند، بسیار قابض و كمی تلخ اما دارای ترکیبات مفید است.
طبیعت
مزاج سماق از نظر طب قدیم ایران، سرد و خشک است.
سماق، تقویت کننده‌ی دستگاه گوارش
سماق یک آنتی‌بیوتیک گیاهی قوی است و اختلالات گوارشی را بهبود می‌بخشد. پودر سماق اشتها را تحریک و از خونریزی معده جلوگیری کرده و حالت تهوع و استفراغ را رفع می‌کند. به این منظور، سماق را با کمی زیره آسیاب کرده، با آب سرد مخلوط کنید و یک فنجان از آن بنوشید. سماق به‌دلیل داشتن تانن فراوان، پاک‌کننده و مقوی معده است.
سماق، درمان بیماری‌های دستگاه تناسلی
سماق در طب قدیم برای رفع بیماری‌های دستگاه تناسلی استفاده می‌شده است. مصرف سماق از انزال زودرس و سستی اعضا پیشگیری می‌کند. به این منظور، جوشانده‌ی برگ سماق و بارهنگ را روی ستون فقرات و دستگاه تناسلی بمالید. برای رفع رطوبت زیاد رحم و ترشحات واژن، سماق را بجوشانید، داخل لگنی بریزید و در آن بنشینید. در قدیم شیره‌ی خارج شده از درخت سماق را برای درمان عفونت‌های ادراری به کار می‌بردند.
سماق، ضد میکروب قوی
سماق ضد عفونی‌کننده و مفید برای دفع باکتری‌های عامل سالمونلا است. مخلوط عصاره‌ی سماق با آب، باکتری‌های میوه‌ها و سبزیجات را از بین می‌برد و آن‌ها را ضدعفونی می‌کند. سماق همچنین ضد قارچ آسپرژیلوس است که باعث عفونت ریه و دیگر اعضای بدن می‌شود.
سماق، ضد دیابت
دیابت بر اثر ترکیب شدن گلوکز با پروتئین‌های حیاتی بدن ایجاد شده و منجر به تغییر عملکرد ساختار شیمیایی این پروتئین‌ها می‌شود. براساس تحقیقات، سماق ۸۱ درصد مانع از بروز بیماری دیابت می‌شود و مصرف آن در افراد مبتلا به دیابت از تشکیل هموگلوبین اضافی جلوگیری می‌کند.
سماق، ضد ویروس هپاتیتB
مصرف عصاره‌ی سماق موجب مهار تکثیر ویروس هپاتیت B می‌شود. عفونت ویروسی هپاتیت B میتواند باعث هپاتیت حاد و مزمن و سیروز کبدی شود.
سلامت پوست و مو با سماق
سماق یکی از گیاهان مفید برای سلامت پوست و موست. شما می‌توانید برای درمان لکه‌های سفید و قهوه‌ای پوست، برگ، ریشه و ساقه‌ی سماق را بپزید تا قوام آید، سپس آن را روی لکه‌ها بمالید. شستن مو با دم‌کرده‌ی سماق نیز باعث تیرگی آن می‌شود.
سماق، ضد سرطان قوی
سماق سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست که ضد رادیکال‌های آزاد هستند. رادیکال‌های آزاد با تخریب سلول‌های بدن نقش مهمی در بروز انواع سرطان دارند، بنابراین مصرف سماق از بروز انواع سرطان جلوگیری می‌کند.
سماق، التیام بخش زخم‌ها
شما می‌توانید برای التیام زخم‌ها، سوختگی، اگزما، کهیر، ترک نوک سینه در زنان شیرده و ضرب دیدگی از کمپرس سماق و جوش شیرین استفاده کنید. به این منظور، مقداری سماق، جوش شیرین و کمی آب را مخلوط کنید و روی ناحیه‌ی مورد نظر بمالید.
سماق، مسکن دندان درد
سماق تقویت‌کننده‌ی دندان و استحکام لثه‌هاست. به این منظور، سماق را خیس کرده و مزمزه کنید. آب سماق، درد دندان را تسکین می‌دهد و دم‌کرده‌ی آن آفت دهان را از بین می‌برد.
برای خوشبوکردن دهان و سفید کردن دندان‌ها نیز ۱۰ گرم سماق و پنج گرم نمک را بسایید، سپس با آن مسواک کنید. برای رفع درد دندان کمی صمغ سماق را در سوراخ دندان بگذارید.
سماق مفید برای بارداری
طب سنتی ایران برای کنترل تهوع بارداری و تقویت معده، مصرف سماق را به زنان باردار توصیه می‌کند. به این منظور، خانم‌های باردار باید به مدت دو روز رژیم غذایی همیشگی خود را ترک کنند، پودر آسیاب شده‌ی اناردانه‌ی خشک و سماق را روی سطح کباب بپاشند و این غذا را بدون برنج و نان، هر دو ساعت یک بار میل کنند تا حالت تهوع‌شان برطرف شود.
سماق، درمان بیماری‌های ریوی
سماق ضد التهاب قوی است و مشکلات تنفسی مانند برونشیت، سرماخوردگی و انواع آلرژی را درمان می‌کند. دم‌کرده‌ی سماق برای رفع تقویت شش‌ها و سل مفید است.
خواص دیگر
*برای درمان زخم‌ها، برگ سماق را با بارهنگ بپزید و به شکل ضماد بگذارید تا خون را تصفیه و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع کند.
*سماق سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ است، به همین دلیل از بروز سکته و بیماری‌های قلبی – عروقی جلوگیری می‌کند.
*برای درمان بواسیر، جوشانده‌ی این گیاه را به شکل ضماد در ناحیه‌ی مورد نظر بگذارید.
*برای تسکین گلودرد، جوشانده‌ی سماق را غرغره کنید.
*خوردن گرد سماق با آب سرد، از خونریزی داخلی جلوگیری می‌کند.
*خونریزی در دوران قاعدگی را کاهش می‌دهد.
*در قدیم برای درمان سوزاک به کار می‌رفته است.
*میوهی سماق مدر است و از آن برای درمان اختلالات روده استفاده می‌شود.
*آب جوشانده‌ی سماق از ورم آن جلوگیری می‌کند.
*در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس موثر است.
*چای سماق برای کاهش تعریق مفید است.
*سماق تب بر است.
*در رفع غلظت خون موثر است.
با کباب سماق بخورید
از گذشته‌های دور در ایران سماق یار دیرین کباب بوده است. دلیل مصرف سماق همراه کباب این است که خوردن گوشت کباب شده باعت تولید آنزیم‌هایی در بدن می‌شود كه مضر هستند. سماق میتواند اثر این آنزیم‌ها را خنثی كند. همچنین آلودگی موجود در گوشت را از بین می‌برد و خاصیت قابض آن التهاب یا زخم‌های دستگاه گوارش را بهبود می‌دهد و موجب کاهش کلسترول و جذب چربی موجود در آن می‌شود.
مضرات سماق
*طبیعت سماق سرد است، به همین دلیل برای افراد سردمزاج مناسب نیست و باید با گیاهان گرم مصرف شود.
*خوردن سماق تازه باعث مسمومیت می‌شود و باید آن را خشک مصرف کنید.
*مصرف بیش از حد سماق میتواند مسمومیت‌زا باشد.
*سماق را باید به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
برگرفته از اسایت مجله نیک و نو
بیشتر بخوانید
