دمنوش شیرین‌بیان، گرمابخش جان
گیاه‌شناسی
شیرین‌بیان گیاهی علفی، خودرو و چند ساله است که ارتفاع آن تا یک متر و در نواحی معتدل، تا دو متر می‌رسد. برگ‌های آن از چهار تا هفت برگ به اضافه‌ی یک برگچه‌ی انتهایی تشکیل یافته که به سبب ترشح شیره، به هم چسبیده‌اند. گل‌هایش مایل به آبی و میوه‌ی آن شامل پنج تا شش دانه‌ی مایل به قهوه‌ای است.
قسمت مورد استفاده‌ی شیرین‌بیان، ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌های گیاه است که ترکیبات مختلفی دارد.
گیاه شیرین‌بیان در بیشتر نقاط ایران می‌روید.
طبیعت
شیرین‌بیان از نظر طب سنتی ایران، گرم و خشک است.
خواص درمانی
* تاثیر روی دستگاه عصبی
– دمنوش شیرین‌بیان در رفع سردرد موثر است. کافی است یک فنجان از آن را بنوشید.
– برای بی‌خوابی باید ریشه‌ی گیاه را مغز کرده و خوب بکوبید. یک قاشق سوپ‌خوری شیرین‌بیان را با یک فنجان آب سرد در قوری چینی بریزید و بگذارید یک جوش بزند. بعد آن را صاف کرده و بنوشید.
– یک قاشق چای‌خوری شیرین‌بیان کوبیده را با یک قاشق مرباخوری بهار نارنج، دو قاشق سوپ‌خوری گل گاوزبان و دو قاشق بادرنجبویه مخلوط کرده و بعد از هر وعده غذا، یک قاشق مرباخوری از آن را با یک لیوان آب جوش دم کرده و به جای چای میل کنید.
* تاثیر روی دستگاه ادراری و تناسلی
– ادرارآور است.
* تاثیر روی دستگاه تنفسی
– برای درمان تنگی نفس ساده، یک قاشق مغز ریشه‌ی تمیز شده‌ی شیرین‌بیان را با دو قاشق برگ توت‌فرنگی و یک لیوان آب سرد یک دقیقه بجوشانید. سپس اجازه دهید نیم ساعت بماند. شما می‌توانید این دمنوش را ناشتا (به مدت یک هفته) بنوشید.
– برای درمان گلو درد یک قاشق مرباخوری پودر شیرین بیان را با یک قاشق سوپ خوری سر گل بنفشه و یک لیوان آب جوش،به مدت بیست دقیقه دم کرده و نیم ساعت بعد از هر غذا کمی غرغره کنید.
– دمنوش شیرین‌بیان برای نرم کردن سینه موثر است.
– دمنوش شیرین‌بیان سرفه را برطرف می‌کند.
– غرغره‌ی دمنوش شیرین‌بیان باعث کاهش التهاب تارهای صوتی می‌شود و خشونت صدا را از بین می‌برد.
– خلط آور است.
* تاثیر روی دستگاه حرکتی
– دمنوش شیرین‌بیان برای درمان اسپاسم عضلات و تورم موثر است.
– در بهبود برونشیت نقش دارد.
– در درمان روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود.
* تاثیر روی دستگاه گوارش
– دمنوش شیرین‌بیان از دیرباز در درمان زخم معده و سرطان معده استفاده می‌شده است. ده‌گرم ریشه‌ی تمیز شده‌ی انار شیرین و ده گرم ریشه‌ی شیرین بیان را با یک لیوان آب سرد (به مدت پانزده دقیقه) آهسته بجوشانید. سپس آن را صاف کرده و ناشتا میل کنید.
– دو قاشق سوپ‌خوری ریشه‌ی شیرین‌بیان نرم‌کرده را با یک قاشق نعناع، یک قاشق بابونه، یک قاشق پونه و یک قاشق زیره‌ی سبز خوب مخلوط کنید. بعد از هر وعده‌ی غذا یک قاشق مرباخوری را با یک لیوان آب جوش مخلوط کنید و بنوشید.
– دمنوش شیرین‌بیان ملین است.
– در درمان سوءهاضمه موثر است.
– نفخ شکم را از بین می‌برد.
– ورم معده را برطرف می‌کند.
* تاثیر روی پوست
– زخم‌ها و تاول‌های پوست را با دمنوش شیرین‌بیان شست‌وشو دهید تا زود خوب شوند.
– دمنوش شیرین‌بیان عامل ضد ویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و دستگاه تناسلی است.
* خواص دیگر
– برای رفع بوی بد زیر بغل، یک قاشق پودر شیرین بیان، یک قاشق برگ خشک گیاه شیرین بیان و یک قاشق مرباخوری پوست نارنج را با دو لیوان آب سرد ترکیب کنید و بگذارید با مقداری آب جوش بزند. بعد محل مورد نظر را با این محلول بشویید.
– یک قاشق سوپ‌خوری کوبیده‌ی شیرین‌بیان، دو قاشق گلنار فارسی و یک چهارم لیوان آب سرد را مخلوط کنید و بگذارید یک دقیقه بجوشد. بعد از صاف کردن محل‌ها را شست‌وشو دهید.
– دمنوش شیرین‌بیان برای تقویت عمومی بدن مفید است و خوردن آن از پیری زودرس جلوگیری می‌کند.
– برای جلوگیری از سستی لثه‌ها بیست و پنج گرم ریشه‌ی گیاه را پوست کرده، بعد از نیم‌کوب کردن با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان شود. یک ساعت بعد، دهان را با آن بشویید. می‌توانید روزی سه مرتبه با این محلول لثه‌ها را ماساژ دهید.
– دمنوش شیرین‌بیان چشم را تقویت می‌کند.
– اگر دمنوش شیرین‌بیان را قبل از غذا مصرف کنید، برای لاغری موثر است.
– برای درمان موخوره، دمنوش شیرین‌بیان را به سر بمالید.
– در مقابله با پوسیدگی دندان نافع است.
– چشم را تقویت می‌کند. برای این منظور، دو گرم ریشه‌ی شیرین‌بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید. سپس آن را در آب خیس کرده و هر روز بخورید.
عوارض جانبی
شیرین بیان عموما به عنوان گیاه سالم و بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما هنگامی که مصرف آن زیاد یا برای مدت طولانی باشد ممکن است علائم زیر بروز کند: بی حالی و رخوت، درد عضلانی، بی‌حسی و کرخی، آریتمی قلبی، کاهش غلظت پتاسیم خون، آسیب شبکیه چشم در اثر افزایش فشارخون و در موارد نادر ادم ریه.
– مصرف بی‌رویه‌ی شیرین‌بیان یا سایر فرآورده‌های آن به دلیل تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از اندازه‌ی هورمون آلدوسترون مضر است.
– استفاده‌ی زیاد از شیرین‌بیان برای طحال نیز مضر است.
– افراد مبتلا به فشار خون بالا و زمینه‌ی آن نیز باید فرآورده‌های شیرین‌بیان را با احتیاط مصرف کنند.
– مصرف این گیاه و فرآورده‌های آن برای زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند ممنوع است.
– برای بیماران دیابتی مصرف شیرین‌بیان ممنوع است.
– کسانی که بحران‌های کبدی دارند (صفرا و سیروز کبدی) نباید از شیرین‌بیان استفاده کنند.
– مدت استفاده از شیرین‌بیان نباید بیش از سه هفته باشد.
طرز تهیه دمنوش شیرین‌بیان
یک قاشق چای‌خوری شیرین‌بیان آسیاب شده را همراه یک لیوان آب جوش داخل قوری بریزید و به مدت ده دقیقه آن را روی شعله غیر مستقیم قرار دهید، سپس آن را با نبات یا عسل مخلوط کرده و میل کنید.
مقدار مصرف
در طول یک روز نباید بیش از سه لیوان از این دمنوش مصرف کرد.
برگرفته از سایت مجله نیک و نو
بیشتر بخوانید
