مازو؛ فرآورده گیاهی
مازو میوه‌ای است که بر اثر نيش حشرهاى موسوم به (cynips gallae tinctoria) به جوانه‌ی درخت مازو يا بلوط توليد مىشود. اين حشره تخم خود را در جوانه‌ی درخت مازو مىگذارد تا نوزادش از شيره‌ی آن تغذيه كند. پس از آن كه نوزاد تغيير شكل داد، در ماه دوم تابستان تبديل به حشره‌‌ای كامل شده و از برآمدگىهاى جوانه كه توليد كرده پرواز مىكند. محصول مازو را بايد قبل از پرواز حشره جمعآورى كرد. برآمدگىهاى مازو قبل از پرواز حشره، سبز رنگ و دانههايش سنگين است، اما پس از پرواز حشره، سفيد و سبك مىشود.
طبیعت
طبیعت مازو از نظر طب سنتی، سرد و خشک است.
انواع مازو
مازو دو نوع است؛ یکی سبز، شاداب، کوچک، دندانه‌دار و بی‌سوراخ که آن را «مازوی سبز» می‌گویند و نوع دوم صاف، سبک و دارای سوراخ است. مازوی خوب آن است که کال، سنگین وزن و سخت باشد. مازوی زرد، سست و سبک، قوتش کم است. دانههاى مازو به بزرگى فندق است و در کشور ما معمولا به شکل تیله‌ای با برجستگی‌های فاصله‌دار روی آن یافت می‌شود و در طب به خصوص درمان سوختگی‌ها استعمال دارد.
کاربرد درمانی
مازوها انواع و رنگ‌های گوناگونی دارند. بهترین مازوها از برخی گونه‌های بلوط مانند “Pedunculate Oak” به دست می‌آید و در صنعت چرم‌سازی، مرکب‌سازی و رنگرزی نیز استفاده می‌شود. محل رویش درختان مازو بیشتر استان‌های لرستان، کردستان و کرمانشاه است و در لرستان در منطقه‌ی شینه و نقاط مختلف به شکل پراکنده وجود دارد، اما در این مناطق کاملا محافظت شده و یک توده‌ی خالص است. برداشت مازوی سبز از حدود نیمه‌ی تیر تا نیمه‌ی مرداد ماه است.
خواص درمانی
– مازو بسیار قابض است و رطوبت‌ها را از بین می‌برد.
– مزمزه‌ی آن با سرکه برای تقویت دندان، لثه و رفع بدبویی دهان توصیه می‌شود.
– برای بند آوردن خون به شکل موضعی استفاده می‌شود.
– برای سیلان رحم استفاده می‌شود.
– ترکیب آن با سرکه و نمک برای زخم‌ها مفید است.
– ساییده‌ی مازو را روی گوشت سست و زائدی پاشنه می‌گذارند تا از بین برود.
– مازو استفاده‌ی هم آرایشی دارد، از آب و مازو برای تهیه‌ی رنگ مشکی مو استفاده می‌کنند.
– مازو داروی زخم دهان است به خصوص اگر با سرکه باشد در شفا دادن زخم دهان کودکان بسیار سودمند است.
– گر ساییده‌ی مازو را در آب حل کنند و بخورند، درمان زخم روده و اسهال همیشگی است. اگر با غذا مخلوط کنند در درمان اسهال مزمن مفید است.
– برای درمان سرماخوردگی نوزادان سودمند است.
– برای درمان بیماری‌های پروستات مفید است.
– برای رفع عفونت پا توصیه می‌شود، ترکیب مازوی کوبیده شده با حنا را بر کف پا ضماد کنند.
برگرفته از سایت مجله نیک و نو
بیشتر بخوانید
