چای ترش – Hibiscus tea

خواص چای ترش 

کاهش فشار خون، تصفیه خون، کاهش غلظت خون، سرشار از آهن ویتامین C ، تسکین اختلالات کبد، خنک کننده بدن، تقویت سیستم ایمنی

چای ترش یکی از جذاب ترین و خوشمزه ترین انواع چای و دمنوش گیاهی است. کمتر کسی را پیدا می کنید که این دمنوش جذاب را امتحان نکرده و دوست نداشته باشد.
جالب است بدانید برخلاف دیگر انواع چای (سیاه، سفید، اولانگ و سبز) گیاه این چای کاملا متفاوت است و علاوه بر مزه خوش آن خواص بسیار زیادی برای سلامتی بدن دارد که شگفت زده اتان می کند.

چای ترش چیست و از کجا آمد؟

چای ترش (Hibiscus tea)  از خشک کردن قسمت های مختلف یک گیاه گلدار به نام Hibiscus Sabdariffa تولید می شود.

خاستگاه اصلی این گیاه زیبای قرمز رنگ در شمال آفریقا و جنوب شرقی آسیا است و در ابتدا به عنوان دارو مصرف می شد.

در زمان مصر باستان اعتقاد بر این بود که این گیاه اعجاب انگیز تب را کاهش می دهد و در درمان اختلالات قلبی و عصبی موثر است.

در مصر باستان چای ترش اولین چای بود که به صورت سرد مصرف می شد. مصریان برای خنک شدن در گرمای کویر این چای را به صورت سرد می نوشیدند.

سپس در قرن های ۱۷ و ۱۸ میلادی مصرف این چای در آفریقا، مکزیک، استرالیا و آمریکا نیز رایج شد.

اکنون گیاه چای ترش در بسیاری از اقلیم های گرمسیری و نیمه گرمسیری نیز پرورش داده می شود و به عنوان یکی از چای های لذیذ مصرف آن در تمام دنیا رایج شده است.

در بسیاری از کشورها از لفظ دمنوش برای این نوشیدنی استفاده می کنند چرا که منشاء آن از گیاه چای(Camellia sinensis) نیست!

مشخصه بارز این گیاه گلبرگ های بزرگ پنج گانه قرمز رنگ آن است و طعم آن ترش و شیرین و شبیه به طعم ذغال اخته یا کرن بری است و رایحه بسیار ملایمی دارد.

گیاه چای ترش را با نام گل جامائیکا (Roselle) نیز می شناسند. آنچه به عنوان چای از این گیاه استخراج شده و خشک می شود در واقع بخش های کاسبرگ این گیاه است که در ابتدا به رنگ سبز هستند ولی پس از رسیدن کامل گیاه به رنگ قرمز در می آیند.

جالب است بدانید گیاه گل جامائیکا به صورت یک گیاه مهاجر وارد ایران کردند و هم اکنون در جنوب کشور در استان های خوزستان (شهر اهواز) و سیستان بلوچستان (منطقه گلمورتی و شهر ایرانشهر) به میزان وسیع کشت می شود.

چای ترش را با این نام ها نیز می شناسند:

چای مالمیر
چای مکه
چای روزل
چای قرمز
٫چای رز چینی
چای سودانی (در شمال آفریقا)
چای کرکده (در مصر)
ارزش غذایی چای ترش (در ۱۰۰ گرم)

کالری: ۳۷ کیلوکالری
چربی کل: ۰٫۷ گرم
پروتئین: ۰٫۴ گرم
کربوهیدارت کل: ۷ گرم
سدیم: ۳ میلی گرم
پتاسیم: ۹ میلی گرم
ویتامین ث : ۳۰ درصد
ویتامین آ : ۵ درصد
آهن: ۴۷ درصد

طبع چای ترش

چای ترش برخلاف چای سیاه که دارای طبع گرم و خشک است، طبعی سرد و خشک دارد.

بنابراین مصرف بیش از حد آن به افراد سرد مزاج مخصوصا در فصل زمستان اصلا توصیه نمی شود چرا که سرمای بدن این افراد را افزایش می دهد. این نوشیدنی به افراد گرم مزاج بیشتر توصیه می شود.

خواص درمانی چای ترش

کاهش فشار خون

مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ بر روی تاثیر چای ترش بر روی فشار خون انجام شد و نتایج امید بخش آن در مجله تغذیه منشر شد. نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف این دمنوش باعث کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا می شود.
شرکت کنندگان این تحقیق به مدت ۶ هفته روزانه ۳ وعده چای ترش می نوشیدند و گروه دیگر به عنوان شاهد تنها دارونما مصرف می کردند. گروه مورد مطالعه پس از ۶ هفته به میزان قابل توجهی فشار خون سیستولیک اشان در مقایسه با گروهی که مصرف نکرده بودند، کاهش یافته بود.
مطالعه متا آنالیز دیگری در سال ۲۰۱۵ تاثیر چای ترش بر کاهش فشار خون سیتولیک و دیاستولیک را تایید کرد.

کاهش کلسترول بد خون

مطالعه ای در سال ۲۰۱۱ اثرات چای ترش و چای سیاه را به صورت مقایسه ای بر روی میزان کلسترول خون بررسی کرد.

۹۰ نفر از افراد مبتلا به فشار خون بالا به مدت ۱۵ روز، روزانه دوبار چای سیاه یا چای ترش مصرف می کردند.

بعد از گذشت ۳۰ روز هیچ یک از گروه های مورد مطالعه افزایش یا کاهش معنی داری در کلسترول بد (LDL) نشان ندادند. ولی میزان کلسترول خوب(HDL) در هر دوگروه به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود.

مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۴ نشان داد که مصرف مداوم این دمنوش (روزانه به میزان ۱۰۰ میلی گرم) موجب کاهش کلسترول بد و افرایش کلسترول خوب می شود و همچنین سطح تری گلیسیرید خون را نیز کاهش می دهد.

کاهش قند خون

چای ترش به افراد مبتلا به دیابت نوع دو کمک می کند که قند خون خود را بهتر کنترل کنند.
در یک مطالعه حیوانی عصاره این چای را به موش های مبتلا به دیابت تزریق کردند و نتایج نشان داد که قند خون موش ها به میزان ۱۲% کاهش یافت.
جالب این بود که در موش های نرمال، تزریق عصاره دمنوش ترش هیچ تغییری در سطح گلوکز خونشان ایجاد نکرد.

یکی از مشکلات مهمی که بیماران دیابتی با آن درگیر هستند؛ تاثیرات سوء این بیماری بر چربی خونشان است.

در این بیماران معمولا سطح کلسترول بد(LDL) بالا و میزان کلسترول خوب(HDL) پایینی دارند که خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته را در این افراد افزایش می دهد. و از آنجایی که این دمنوش اثرات مثبتی بر چربی خون و سطح کلسترول بیماران داشته است؛ بنابراین به نظر می رسد از این طریق نیز بر بهبود قند خون و سایر مشکلات افراد دیابتی نیز می تواند موثر باشد.

درمان کبد چرب

مطالعات نشان داده اند که گیاه چای ترش سلامت کبد را ارتقاء می دهد و به بهبود کارایی آن کمک می کند.
در یک آزمایش ۱۹ نفر از افراد دارای اضافه وزن که به کبد چرب نیز مبتلا بودند پس از آنکه به مدت ۱۲ هفته به مصرف چای ترش ادامه دادند، کبد چربشان بهبود پیدا کرد.
عصاره چای ترش باعث کاهش آسیب به کبد می شود.
مطالعه دیگری که بر روی حیوانات انجام شد نشان داد که عصاره گیاه Hibiscus غلظت آنزیم های مربوط به سم زدایی کبد را به میزان ۶۵% افزایش می دهد.

نحوه مصرف چای ترش 

۱ قاشق مربا خوری چای ترش با یک فنجان آب (۸۰ درجه سانتیگراد) به مدت ۱۵ دقیقه دم شده و با مقداری عسل میل شود.