موز ؛ انرژی زا و پرخاصیت
نام فارسی: موز
نام انگلیسی: Banana
نام علمی: Musa sapientum – Musa paradisiaca
نام سنتی: طلح
معرفی موز:
موز گیاهی است، علفی که مانند درختچه است. برگ‌های آن بسیار بزرگ و پهن و گاهی تا ۲ متر می‌رسد. گل‌های آن مجتمع و به صورت سنبله هستند. میوه آن ابتدا سبز و بعد از رسیدن به رنگ زرد در می‌آید. موز را هنگامی که هنوز سبز است از درخت می‌چینند و به مناطق مختلف می‌فرستند و در آنجا به وسیله گرما دادن آن را رسیده می‌سازند.
موز انواع مختلف دارد. یک نوع آن بسیار درشت و نوع دیگر آن خیلی ریز است و مزه شیرینی دارد. در کشورهای استوایی معمولاً موز را می‌پزند و همراه با برنج و لوبیا می‌خورند. در کشورهای آمریکای لاتین موز را ورقه ورقه کرده و در آفتاب خشک می‌کنند. هنگامی که موز را انتخاب می‌کنید باید پوست آن زرد و سفت و روی آن لکه‌های سیاه وجود داشته باشد و این نشانه رسیده بودن موز است. موز نارس به دلیل داشتن نشاسته زیاد هضمش سنگین است.
بهترین طریقه مصرف موز آن است که مدتی قبل از خوردن، آن را پوست کنده و به قطعاتی تقسیم کنند. در این صورت به مراتب شیرین‌تر از موقعی است که بلافاصله پس از پوست کندن خورده شود.
طبع:
موز دارای طبع معتدل و تر است. در برخی منابع آمده است که موز دارای طبع گرم و تر با درجه قوای ۰-۲ و در برخی منابع دیگر به طبع گرم و معتدل برای موز اشاره شده است. مصلح آن نمک، مربای زنجبیل، عسل و سکنجبین بزوری معتدل است.
رویشگاه:
میوه بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری است که به سایر مناطق جهان صادر می‌شود. انواع مختلفی از موز وجود دارد که بعضی از آنها دارای نشاسته بیشتری هستند و باید آنها را حتماً قبل از مصرف پخت. موز از چهار هزار سال قبل در هندوستان کشت می‌شده است. در سال ۱۴۸۲ پرتغالی‌ها موز را در سواحل گینه پیدا کردند و به جزایر قناری بردند و سپس به وسیله میسیونر مذهبی اسپانیولی به نواحی حاره آمریکا برده شد. اکنون موز در تمام مناطق گرمسیری دنیا کشت می‌شود.
ترکیبات شیمیایی:
قندی که در موز وجود دارد به سرعت قابل جذب است. در موز چند ماده شیمیایی بسیار مهم مانند سروتونین، نوروپی تفرین، دوپامین و کاته چولامین وجود دارد. از لحاظ ویتامین A غنی است و مقداری هم ویتامین‌های B2,B1,C دارد و منبع خوبی از است.
در هر صد گرم موز مواد زیر موجود است:
آب ۷۰ گرم فسفر ۲۶ گرم
انرژی ۸۵ گرم آهن ۰٫۷ میلی‌گرم
پروتئین ۱٫۱ گرم سدیم ۱ میلی‌گرم
چربی ۰٫۲ گرم پتاسیم ۳۷۰ میلی‌گرم
قند ۲۲ گرم ویتامین ث ۱۰ میلی‌گرم
کلسیم ۸ میلی‌گرم ویتامین آ ۱۹۰ واحد
ویتامین ب۱ ۰٫۰۵ میلی‌گرم ویتامین ب۳ ۰٫۷ میلی‌گرم
ویتامین ب۲ ۰٫۰۶ میلی‌گرم
موارد مصرف و اثرات درمانی:
ملین سینه بوده، جهت سرفه خشک، خشونت حلق و رطوبت معده مفید می‌باشد.
کثیرالغذا و چاق‌کننده، قابض و برطرف‌کننده ضعف کلیه بوده و خون را غلیظ می‌کند.
موز خون ساز است. بنابراین اشخاص لاغر و کم‌خون حتماً باید موز بخورند.
سیستم جریان خون و قلب را تقویت می‌کند.
در برخی منابع آمده است که ضد یبوست است.
موز مدر است.
همچنین گرد موز داروی خوبی برای پایین آوردن کلسترول است.
موز انرژی زیادی دارد و چون نرم است غذای خوبی برای کودکان و اشخاص مسن می‌باشد.
برای درمان ضعف بدن موز را با عسل بخورید.
به دلیل داشتن پتاسیم زیاد ضد سرطان است و غذای خوبی برای ماهیچه‌ها می‌باشد.
همچنین موز ملین و درمانی برای اسهال و اسهال خونی است.
شیره گل‌های موز درمان‌کننده اسهال خونی است.
موز تقویت‌کننده معده و نیروی جنسی است.
جوشانده موز اثر قطع خونریزی دارد.
ضماد برگ درخت موز برای درمان سوختگی مفید است.
ریشه موز دفع‌کننده کرم معده است.
موز تأثیر خوبی در تأمین رشد و تعادل سیستم اعصاب دارد.
استخوان‌بندی بدن را تقویت می‌کند لذا توصیه می‌شود، برای رشد کودک مقداری موز به همراه شیر و نان به کودک داده شود.
کسانی که خسته و ضعیف هستند و می‌خواهند خود را تقویت کنند، مخلوطی از یک موز، یک قاشق خامه و دو قاشق عسل را در هم حل نموده و به مدت ۸ روز ساعت یازده میل نمایند.
مصرف روزانه ۳ عدد موز کمبود آهن، فسفر و کلسیم بدن را جبران کرده و قدرت دفاعی بدن را در برابر بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
موز به دلیل دارا بودن فلور از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
موز ضد شوره‌های سر است.
موز یکی از میوه‌های مغذی و دارای ارزش غذایی بالاست که تمامی نیازهای بدن را تأمین می‌کند.
عمل دستگاه عصبی را تنظیم و از تصلب شراین جلوگیری می‌کند.
در برخی منابع آمده است که اگر موز کاملاً رسیده باشد، بسیار زود هضم است و ارزش غذایی آن بالاست ولی موزهای نارس هیچ‌گونه خواصی ندارند.
برای مبتلایان به اسکوربوت (ترک لبها) مفید است.
منی را زیاد و برای تحریک شهوت مفید است.
موز دیرهضم و نفاخ است و زیاد خوردن آن خصوصاً برای سرد مزاجان موجب تولید گاز معده، خون غلیظ بلغمی و کولیت و انسداد عروقی می‌شود. برای رفع گاز معده باید پس از موز کمی نمک خورد.
درمانی برای زخم معده و روده می‌باشد.
موارد منع مصرف:
ناشتا خوردن آن و نوشیدن آب بعد از خوردن آن بسیار مضر می‌باشد.
مبتلایان به یبوست، اختلالات معدی، سوءهاضمه و چاقی در مصرف آن احتیاط کنند.
موز به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی کالری برای کسانی که از رژیم‌های غذایی پیروی می‌کنند توصیه نمی‌گردد.
مبتلایان به بیماری دیابت و مرض قند و ناراحتی‌های کبدی باید در مصرف آن احتیاط کنند زیرا موز دیرهضم بوده و کالری بالایی دارد.
موز نفخ آور است و زیاده‌روی در خوردن آن تولید دل درد و نفخ می‌کند.
منابع:
فرهنگ داروهای گیاهی
درمان بیماری‌ها با داروهای معجزه‌گر گیاهی
تغذیه در طب ایرانی، اسلامی
بیشتر بخوانید
