باسرماخوردگی فصلی چه کنیم؟

چنانکه  می‌دانید در مکتب اخلاطی درمان و بیماری یک مفهوم وابسته به هم است و علایم را ظهور در بیمار‌ی‌ها می‌دانند.  وقتی بیماری در اندام‌های اصلی مانند مغز یا قلب ایجاد می‌‌شود می‌‌تواند اندام‌های فرعی را مانند پوست  و عضله‌ها درگیر این بیماری کند.

نزله‌ها که در این مقاله از منظر عامل و علایم مشخص می‌‌شود در اصل به عنوان نزله سرد و نزله گرم درطب اخلاطی مطرح است و هر کدام عوارضی را در بدن ایجاد می‌‌کند، حال وقتی فصل دچار تغییر می‌‌شود و پاییز و زمستان فرا می‌رسد نزله‌های سرد بیشتر نمایان می‌‌شود یعنی همان خلط پشت حلق که بیشتر حالت سفت و چسبناک دارند و به عنوان ا‌م‌الامراض نامیده شده است، چرا که با ریزش نزله‌ها به پشت حلق مغز آن‌ها را به اندام‌های تحتانی هدایت می‌‌کند و موجب بیماری و مرض اندام‌ها می‌‌شود؛ مانند: کیست‌ها – مشکلات تنفسی ریه – بوی بد دهان – پوسیدگی دندان‌ها –مشکلات پوستی اعم از برص و  – مشکلات مفصلی – رطوبت معده و دیگر.

گفتنی هست که توصیف و بررسی هر کدام از این‌ها در یک مقاله نمی‌‌گنجد اما همه‌ی اینها عاملی به نام نزله‌ی سرد است.

که در مغز با مواجهه‌ی فصل سرما و حساسیت‌های پاییزی و زمستان شروع می‌‌شود، که می‌‌تواند این نزله‌ها حالت عفونی نیز پیدا کند و سیستم بدن را درگیر نماید اما عواملی مانند باد پاییز – سرمای زمستان – نپوشاندن سر و صورت از هوای پاییزی و زمستانی – خوردن آب سرد در فصل زمستان – عرق کردن بدن در این فصل و مواجه شدن با هوای پاییز و زمستان – خوردن غذاها و نوشیدنی‌ها با طبیعت سرد در این فصل مانند دوغ، ماست، هندوانه ، آب دوغ خیار – رفتن مکرر حمام در فصل زمستان و پاییز، که همه‌ی این عامل‌ها می‌‌تواند نقش بسیار اساسی در تولید نزله‌های سرد در مغز باشد و در واقع شروع بیماری در اندام‌های دیگر بدن را موجب می‌‌شود که خود می‌‌تواند تمام زندگی شخص را مختل و یا کامل درگیر کند که از جمله‌ی آن احساس خلط مداوم در پشت حلق است.این وضعیت به دو حالت به ۲ حالت اتفاق می‌‌افتد:

۱ – شخص مجبور است همراه با آب دهان آن را قورت دهد (که بسیاری از بیماری‌هایی که در بالا ذکر شد در اثر همین کنش پدید می‌آید)

۲ – مجبور است به صورت مداوم آن را تخلیه کند که شاید صورت خوشی نداشته باشد.

بر این اساس از نظر مفهوم، نزله و خلط پشت حلق که مزاج سردی دارد در فصل پاییز و زمستان یکی از بیماری‌های شایع و آزار دهنده است.

نزله و زکام

هنگامی‌‌که دفع فضولات دماغی از راه بینی باشد، فرد به زکام مبتلا شده است و اگر ریزش فضولات به طرف حلق و سینه باشد، آن را نزله گویند. معمولا زکام با انسداد یک طرفه و دو طرفه‌ی سوراخ بینی و کاهش حس بویایی همراه است. ممکن است در بعضی از انواع نزله و زکام تب، سرفه، درد‌های شکمی، سردرد، یا دردهای عضلانی نیز دیده شود.

انواع نزله و زکام

۱٫ نزله و زکام گرم (اسباب خارجی و مزاجی )
۲ . نزله و زکام سرد(اسباب خارجی و مزاجی)

نزله و زکام حار (گرم)

اسباب خارجی (مثل حرارت خورشید ، مالیدن روغن‌های گرم به سر، بوئیدن ادویه‌ی گرم مزاج و مصرف مواد خوراکی گرم مزاج و تند)

اسباب مزاجی: یعنی مزاج به قدری گرم شود که سبب گدازش و سیلان مواد حبس شده در دماغ شود.

علائم نزله و زکام حار

سوزش هر دو چشم و بینی

خارش و لدغ در بینی

کدورت حواس

چرت زدن

شیرینی یا تلخی دهان

گرانی (ثقل) سر

سر درد

گوش درد

تشنگی

سرخی رنگ چهره و چشم

نبض عظیم و سریع و متواتر

ادرار زرد

علاج زکام گرم

تا سه روز فقط سوپ جو

پوشاندن سر و پرهیز از هوای سرد

در صورت تشنگی پرهیز از نوشیدن آب بسیار سرد

اگر ماده کم باشد حمام در ابتدای آن سودمند است

نزله و زکام بارد (سرد)

اسباب خارجی: مثل قرار گرفتن سر درمعرض سرما به مدت طولانی که سبب انسداد مسام  و منافذ بدن می‌شود و سبب می‌شود بخاراتی که تحلیل رفته اند، درآن احتقان ‌‌یابند.

مزاجی:

۱ – سردی سبب ضعف ‌هاضمه‌ی دماغ  و این ضعف سبب زیاد شدن فضولات ناشی از هضم بد دماغ می‌‌شود.

۲ – این که بخارات رسیده به مغز به سبب سردی مزاج مغز متکاثف شده، تبدیل به مواد روان  شده، نازل می‌‌شوند.

علائم نزله و زکام بارد

گرانی سر

سردرد

احساس کشیدگی تمدد در پیشانی

تیرگی کدورت حواس

گرفتگی سده شدید بینی

ترشح شدید بزاق

ادراک بوی دود دخان و عفونت هنگام بوئیدن اشیاء

اختلال در حس چشائی

خشکی چشم‌ها

غُنه در آواز

وجود خلط غلیظ سفید رنگ یا تیره رنگ

اقدامات مشترک در درمان

نضج و تنقیه سر از خلط عامل بیماری

جلوگیری از تولید بخارات موجب بیماری

تقویت دماغ و معده

پرهیزات

مصرف خوراکی‌های بخارناک مثل پنیر کهنه، پیاز و تره، سیر، شاهی، گوشت غلیظ

مصرف خوراکی‌های غلیظ، قابض، شور، ترش و میوه‌های تازه

در معرض هوا و باد سرد قرار گرفتن

مالیدن روغن به سر

خواب نیمروز و خوابیدن به پشت به ویژه بعد از غذا

امتلا(پرخوری ، پری شکم)

حرکات سخت

علاج زکام سرد

کمادات گرم

انکباب بخور بابونه و اکلیل الجبل و مرزنجوش

بوییدن سیاهدانه مدبر بریان شده وکوفته مانند اسپند بو داده شود

لینت طبع

شستن سر با صابون

حال بپردازیم به تفسیر و نسخه و درمان نزله‌ها: از منظر طب اخلاطی اولین راه درمان آن رعایت و اجرای اصل شش گانه است که به نقل از حکما اگر به جا اجرا شود محال است آدمی ‌‌بیمار و رنجیده حال شود:

۱  – در مواجهه با آب و هوای پاییز و زمستان ، تن و صورت را باید بپوشانیم.

۲  – درخوردن غذا و نوشیدن آب نسبت به مزاج فصل‌ها رعایت اصول تغذیه‌ی آن فصل را اجرا کنیم.

۳  – در خواب و بیداری حتما از خواب روز اجتناب کنیم و خواب شب را کم نکنیم که خود موجب پیدایش نزله می‌‌شود.

۴  – در حرکت و سکون یعنی استراحت و ورزش اعتدال داشته باشیم که استراحت بیش از حد نزله‌ی مغز را زیاد و ورزش بیش از حد آن را خشک و بیمار می‌‌کند.

۵  – حتما در فصل پاییز و زمستان از انجام بیش از حد استفراغات یعنی قی دادن، حجامت، زالو پرهیز کنیم.

۶  – و آخرین قانون سته ضروریه اینکه اعراض نفسانی را رعایت کنیم که غم و اندوه زیاد نزله‌ی مغز را زیاد می‌‌کند و چقدر شایسته است که قبل از اینکه بیمار شویم و تن به دارو و درمان بدهیم اصول قانون شش گانه که همان بهداشت پیشگیری هست را در هر زمان و مکان و در هر نقطه‌ی زندگی رعایت کنیم که راز سلامتی و تندرستی در آن است.

امید است این مقاله بتواند اندکی نزد شما خوانندگان فرهیخته باب مزاج باشد که انشاالله نزله‌های گرم را که بیشتر در فصل گرما یعنی تابستان و بهارایجاد می‌شود در فصل و جایگاه خود به قلم بیاورم.

نسخه ۱

موضوع: نزله و زکام

صورت دارو: عسل ۱ قاشق غذاخوری – نمک یک چهارم قاشق چای‌خوری – آب ولرم یک لیوان

طریقه‌ی مصرف دارو: این مواد را کاملا مخلوط کرده و روزانه ۲ بار صبح و عصر به صورت استنشاق و غرغره تا یک هفته مصرف شود.

نسخه ۲

موضوع: قطره‌ی نزله و زکام

صورت دارو: روغن زیتون ۱: قاشق غذاخوری – سرکه‌ی سیب: ۱ قاشق چای‌خوری – روغن سیاه‌دانه: ۱ قاشق چای‌خوری –  عسل: ۲۰  قطره

طریقه‌ی مصرف دارو: به مقدار تقریبا ۲۰ قطره عسل را کاملا در بخار سماور با بقیه مواد مخلوط نموده و به مدت ۷ شب هر شب یک  قطره به دماغ چکانده شود.

نسخه ۳

موضوع: بخور ضد نزله

صورت دارو: گل بابونه: ۱۰ گرم – برگ مرزنجوش: ۱۰ گرم – برگ نعنا: ۱۰ گرم – برگ رزماری: ۱۰ گرم

طریقه‌ی مصرف دارو: همه را با هم مخلوط کرده با یک لیوان آب جوشانده و به مدت ۱ هفته بخور داده شود.

نسخه ۴

موضوع: نزله و زکام

صوت دارو: سرکه: ۲ قاشق غذاخوری – سبوس برنج: ۲ قاشق غذاخوری

طریقه‌ی مصرف دارو: با یک لیوان آب جوش مخلوط کرده و هرشب بخور داده شود.

نسخه ۵

موضوع: نزله و زکام

عنبرنسار به مقدار ۱ عدد به صورت استنشاق و دود دادنی، به مدت ۵ روز هر روز ۱ بار انجام شود

نسخه ۶

موضوع: نزله و زکام (سرماخوردگی و عفونت)

صورت دارو: برگ به لیمو: ۲۰ گرم – گل بنفشه: ۲۰ گرم

طریقه‌ی مصرف دارو: مخلوط ترکیب فوق داخل آب جوش ریخته و ۲۰ دقیقه دم بکشد . روزانه ۲ الی ۳ فنجان میل شود، تمام عفونت‌ها را از بدن بیرون می‌‌کند.

نسخه ۷

موضوع: نزله و زکام رفع عفونت

صورت دارو: آویشن‌: ۱۰ گرم – چای کوهی: ۱۰ گرم – برگ نعنا: ۱۰ گرم

طریقه‌ی ساخت دارو: همه‌ی گیاهان را با هم مخلوط کرده و ۲۰ دقیقه بگذارید دم بکشد. به مدت ۷ روز ،روزانه ۲ الی ۳ فنجان از این دمنوش به همراه شیرین کننده‌ی طبیعی مانند شکر سرخ و عسل می‌توان استفاده کرد.

داوود فرزامی

برگرفته از سایت مجله نیک ونو