خواص به در طب سنتی
میوه “به”به تقویت دستگاه گوارش ، مخاط و سرفه کاملا موثر است. دم کرده برگهایبه برای تسکین سرفه شهرت فراوان دارد.
خواص درمانی به از نگاه امام صادق(علیه السلام)
امام صادق(ع)فرمودند:
«به صورت را زیبا و قلب را تقویت می‌کند»
«هرکس به را ناشتا بخورد، نطفه او سالم و فرزند او زیبا می‌شود»
«خوردن به باعث قوت قلب و زکاوت باطن می‌شود».
پزشکان گفته‌اند: به چهره را زیبا می‌کند و سبب تقویت قلب می‌شود و نیز برای روح حیوانی و نفسانی نشاط آور است و باعث کمک به بسیاری از اعضاء بدن مانند کلیه و مثانه می‌شود و لذا ادرارآور، ملیّن معده است و درد آن را تسکین می‌دهد.
هر صد گرم بِه دارای ۱۰ واحد ویتامین آ و ۸ واحد ویتامین ب ۱ و ۲۱ واحد ویتامین ب۲ و ۴۸ واحد ویتامین ث می‌باشد و مقدار زیادی از املاح معدنی مانند آهن و منگنز و کمی کلر دارد.
و در ادمه نگاهی به خواص به در طب سنتی خواهیم داشت:
نام علمی: (Cydonia vulgaris (oblongata
«به» در کتب طب سنتی ایران با نام «سفرجل» آورده شده و دارای ۳ نوع میوه است که خواص کلی اقسام آن عبارت است از:
– غذائیت آن بسیار اما دیرهضم است.
– هم مصرف خوراکی و هم بوئیدن میوه آن، موجب تفریح و نشاط و تقویت قلب و مغز و قوای مربوط به آنها میگردد.
– بوئیدن آن موجب قطع حالت تهوع و استفراغ میگردد و خوردن آن موجب تقویت معده و دهانه ورودی آن شده و از صعود بخارات معدی به سمت مغز و ایجاد بدبویی دهان جلوگیری می‌کند.
مصرف آن پیش از غذا موجب یبوست مزاج و پس از غذا سبب تلیین و نرمی مزاج است. به خام دیرهضم بوده و به کندی از معده عبور کرده و به شدت موجب یبوست مزاج میگردد.
به شیرین: طبیعت آن در گرمی و سردی، نزدیک به اعتدال است و در ایجاد نشاط و تقویت قوای قلبی و مغزی قویتر از دیگر انواع عمل می‌کند.
به ترش: دارای طبیعت سرد در درجه اول و خشک در درجه دوم است و در تقویت معدههای گرم، قویتر از نوع شیرین عمل می‌کند. عصاره آن در رفع تشنگی و استفراغ مکرر، مفید است و ادرارآور خوبی نیز هست.
به میخوش: در گرمی و سردی، معتدل و در درجه دوم خشک است. خواص آن مشابه دو نوع دیگر است و زیادهروی در مصرف آن موجب بروز سکسکه میگردد.
– اجزای مختلف درخت به، از جمله میوه (پرز، جرم، دانه)، برگ (مثلاً در خشک کردن زخم) و شکوفه آن (مثلاً در تسکین درد سر) دارای اثرات درمانی است.
– میوه به، به روش‌های مختلف از جمله به صورت خام، عصاره، مربا، شربت، سکنجبین، رُب، روغن و دم‌نوش مورد استفاده قرار میگیرد:
رب به هم از نوع ترش و هم از نوع شیرین تهیه می‌شود که نوع ترش آن در تقویت معده گرم و تسکین تشنگی و نوع شیرین آن در کسانی که احشای ضعیف دارند مناسبتر است.
روغن به از افشره به پخته‌شده (مهرا شده) به همراه روغن زیتون تهیه می‌شود و در رفع شوره سر و زخمهای دهانی و سرگیجه (دوار) و وزوز گوش (طنین) مؤثر است.
مربای به از پخته و مهرا شدن آن به همراه عسل تهیه می‌شود و این روند موجب اصلاح خاصیت مسدّد بودن جرم آن میگردد.
دانه به دارای طبیعت سرد و تر در درجه دوم همراه با اندکی قبض است و لعاب آن در خشونت حلق و سرفههای گرم و خشک و تسکین حرارت معده مؤثر است.
نکته قابل توجه آنکه به دانه یکی از دو مفردهای است که با وجود داشتن حالت لعابی، مضر معده نیستند.
-در PDR اجزای مورد استفاده «به» را دانه و میوه و مهم‌ترین موا مؤثره آن، موسیلاژ، تانن و ویتامین C ذکر شده است که موجب می‌شوند «به» در درمان اختلالات گوارشی، اسهال، التهاب‌های مفاصل، سرفه و… مفید واقع شود.
منابع:
. گیلانی محمدکاظم، حفظ‌الصحه ناصری، تصحیح رسول چوپانی، انتشارات المعی، ۱۳۸۸: ۲۳۹
. اهوازی علی‌بن عباس، کامل الصناعه الطبیه، جلد ۱، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، ۱۳۸۷: ۵۲۳
. عقیلی خراسانی شیرازی محمدحسین، مخزنالادویه، تصحیح شمس اردکانی محمدرضا و همکاران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۷: ۴۵۸
. پور سینا ابوعلی، القانون فی الطب، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، ۱۳۸۷: ۲۲۱
– PDR for herbal medicine, copyright 2000: 626
نرجس گرجی
پزشک، دستیار دکترای تخصصی طب سنتی ایران
دانشگاه علوم پزشکی تهران
nargess_gorji@yahoo.com
============================
برگرفته از سایت تندرستان
بیشتر بخوانید
