مرکب یک (رب سفرجل)
این دارو از مرکبات ده گانه طب اسلامی، درمانی شاخص برای بیماری های کبدی و خارش بدن است. مرکب یک کبد، هپاتیت، سیروز کبدی، چربی کبد و کل بیماریهای آن حتی کبد از کارافتاده را درمان میکند.
این دارو برای درمان بیماری های ذیل مفید است:
بیماری های کبد (خارش بدن از کبد)
غلبه سودا و صفرا و بلغم
درد معده و تهوع و استفراغ (ویار)
تب و برسام(التهاب دیافراگم)
ترک دست و پا و پروستات
اسهال خونی
شکم درد
گرمای سر
یرقان و تب سختی که ترس ابتلا به برسام و گرما به دنبال دارد.
*با گل ارمنی برای اسهال خونی
*با برگ سنا برای کبد چرب، چربی، بخار کبد
*با سویق عدس دافع اخلاط ۴ گانه
مفید برای تبی که قطع نشده
هپاتیت، استسقاء، سیروز کبدی،
گرفتگی رگ کبدی
برای پسوریازس به همراه حجامت
مچ پا در سه مرحله
در روایت آمده است:
«قَالَ: عَبْدُاللَّه وَ الْحُسَیْنُ ابْنَا بِسْطَامَ، أَمْلَى عَلَیْنَا أَحْمَدُبنرَبَاحٍ الْمُطَبِّبُ هَذِهِ الْأَدْوِیَهَ، وَ ذَکَرَ أَنَّهُ عَرَّضَهَا لِلْإِمَامِ فَرَضِیَهَا، وَ قَالَ: إِنَّهَا تَنْفَعُ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى مِنَ الْمِرَّهِ السَّوْدَاءِ وَ الصَّفْرَاءِ وَ الْبَلْغَمِ، وَ وَجَعِ الْمَعِدَهِ، وَ الْقَیْءِ، وَ الْحُمَّى ،وَ الْبِرْسَامِ، وَ تَشَقُّقِ الْیَدَیْنِ وَ الرِّجْلَیْنِ، وَ الْأُسْرِ، وَ الزَّحِیرِ، وَ وَجَعِ الْبَطْنِ، وَ وَجَعِ الْکَبِدِ، وَ الْحَرِّ فِی الرَّأْسِ، وَ یَنْبَغِی أَنْ یَحْتَمِیَ مِنَ التَّمْرِ وَ السَّمَکِ وَ الْخَلِّ وَ الْبَقْلِ ،وَ لْیَکُنْ طَعَامُ مَنْ یَشْرَبُهُ زِیرْبَاجَهً بِدُهْنِ سِمْسِمٍ، یَشْرَبُهُ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ، کُلَّ یَوْمٍ مِثْقَالَیْنِ، وَ کُنْتُ أَسْقِیهِ مِثْقَالًا، فَقَالَ الْعَالِمُ(ع): مِثْقَالَیْنِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ لِبَعْضِ الْأَنْبِیَاءِ عَلَى نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ، یُؤْخَذُ مِنَ الْخِیَارِشَنْبَرَ رِطْلٌ مُنَقًّى، وَ یُنْقَعُ فِی رِطْلٍ مِنْ مَاءٍ یَوْماً وَ لَیْلَهً، ثُمَّ یُصَفَّى فَیُؤْخَذُ صَفْوُهُ وَ یُطْرَحُ ثُفْلُهُ، وَ یُجْعَلُ مَعَ صَفْوِهِ رِطْلٌ مِنْ عَسَلٍ، وَ رِطْلٌ مِنْ أَفْشُرَجِ السَّفَرْجَلِ، وَ أَرْبَعِینَ مِثْقَالًا مِنْ دُهْنِ وَرْدٍ، ثُمَّ یَطْبُخُهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ حَتَّى یُثْخَنَ، ثُمَّ یُنْزَلُ عَنِ النَّارِ وَ یَتْرُکُهُ حَتَّى یَبْرُدَ، فَإِذَا بَرَدَ جُعِلَتْ فِیهِ الْفُلْفُلُ، وَ دَارُفُلْفُلٍ ، وَ قِرْفَهُ الْقَرَنْفُلِ، وَ قَرَنْفُلٌ، وَ قَاقُلَّهٌ، وَ زَنْجَبِیلٌ، وَ دَارُصِینِیٍّ، وَ جَوْزُبَوَّا، مِنْ کُلِّ وَاحِدٍ ثَلَاثَهُ مَثَاقِیلَ مَدْقُوقٍ مَنْخُولٍ، فَإِذَا جُعِلَتْ فِیهِ هَذِهِ الْأَخْلَاطُ، عَجَنْتَ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ، وَ جَعَلْتَهُ فِی جَرَّهٍ خَضْرَاءَ أَوْ فِی قَارُورَهٍ، وَ الشَّرْبَهُ مِنْهُ مِثْقَالانِ عَلَى الرِّیقِ نَافِعٌ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ هُوَ نَافِعٌ لِمَا ذُکِرَ ، وَ لِلْیَرَقَانِ ، وَ الْحُمَّى الصُّلْبَهِ الشَّدِیدَهِ الَّتِی یُتَخَوَّفُ عَلَى صَاحِبِهَا الْبِرْسَامُ وَ الْحَرَارَه.»
«عبدالله و حسین فرزندان بسطام، (گاهی روایات را به پدربزرگ خود سابور (شاپور) نسبت میدهند.) آن دو میگویند: احمدبن رباح طبیب، که از اصحاب امام عسکری(ع) است، این داروها را بر ما املا کرد؛ او خواند و ما نوشتیم و برای ما ذکر کرد که این داروها را بر امام(ع) عرضه کردم و امام(ع) آنها را تأیید کرد و تغییراتی در آن انجام داد. این دارو برای غلبه سودا، صفرا، بلغم، معده درد، استفراغ، تب، برسام، ترک دست و پا، پروستات، اسهال خونی، شکمدرد، درد کبد (بیماریهای کبد) و گرمی سر مفید است و کسی که این دارو را مصرف میکند باید از خرما، ماهی، سرکه و انواع سبزیجات پخته و نپخته پرهیز کند.
سزاوار است در زمان مصرف این دارو غذای او زیرباجه (نوعی خورش میوهای مثل آلو، بِه و سیب با روغن کنجد) باشد.
این دارو را باید سه روز هر بار دو مثقال (نُه گرم) مصرف کند. احمد میگوید: من قبلا یک مثقال تجویز میکردم. امام(ع) فرمود: دو مثقال باید باشد. امام(ع) فرمود: این داروی یکی از پیامبران(ع) است.
روش مصرف:
روزی ۲ مثقال ناشتا، تا بهبودی کامل. (ظرف به سه قسمت مساوی تقسیم شده و هر قسمت صبح ناشتا میل شود)
تذکر: در طول مدت مصرف دارو از خوردن خرما، ماهی، سرکه و سبزیجات خودداری شود. غذا باید روزی ۲وعده صبح و شب، خورشت زیرباجه (خورشتمیوه ای مانند خورشت آلو، به و… با روغن کنجد) که با زعفران و زیره و امثال آن طعم داده شده مصرف شود. در بین روز فقط از آب و کمپوت طبیعی میوه استفاده شود.
برگرفته از کتاب معرفی برخی از داروهای طب اسلامی آیت الله تبریزیان